شجاعت در برابر دشمن
از درس هاي مهم عاشورا، شجاعت و مردانگي است. نهراسيدن از سپاه دشمن و با قدرت و درايت عمل کردن، حتي اگر لشکر مقابل بيشتر و نيرومندتر باشد، کارگشاترين عامل پيروزي است. انسان آزاده و با اراده و پيرو حسين بن علي عليه السلام ، هيچ گاه توان خود را براي رويارويي با دشمن ناچيز نمي بيند و صحنه مبارزه را ترک نمي کند، بلکه با توکل به قدرت بي پايان الهي، با تمام وجود مقاومت مي کند.

حضرت علي عليه السلام در اين باره مي فرمايد:

واللّه ِ لَو تَظاهَرَتِ العَربُ عَلي قِتالي لَما وَلَّيتُ عَنها.

به خدا سوگند اگر تمام عرب پشت به پشت هم دهند تا با من بجنگند، از آنها روي برنمي گردانم.

حضرت امام حسين عليه السلام در روز عاشورا و در حالي که نداي «هل من ناصر»ش ياري گري نداشت و تعداد لشکريانش از خرد و کلان به 150 تن نمي رسيد، با قاطعيت در برابر دشمن ايستاد. نه تنها يک قدم هم به عقب برنداشت، بلکه به همراه يارانش تا آخرين نفس در راه خدا و نبرد با غيرخدا ايستادگي کرد؛ زيرا بر اين باور بود که در اين راه شکستي نيست و شهادتش، احياگر دين اسلام است. بر اين اساس، در روز عاشورا مي فرمايد:

اَلا اِنّي زاحِفٌ بِهذِهِ الاُسرَةِ عَلي قِلَّةِ العَدَدِ و خِذْلانِ النّاصِرِ.

آگاه باشيد که من با همين گروه اندکي که به من پيوسته اند و با اينکه ياري کننده ها به من پشت کرده اند، آماده جهاد هستم.

اندک بودن ياران امام حسين عليه السلام در روز عاشورا و جهاد با همين ياران اندک در برابر انبوه دشمن، سندي محکم بر دلاوري و شجاعت امام حسين عليه السلام است.

پيام متن:
شجاعت، درس مهم عاشورا و يکي از رمزهاي پيروزي امام حسين عليه السلام بر دنياي کفر بوده است.

ايثار در راه خد

امام حسين عليه السلام مرد ايمان و عمل است و هرگز در راه جاودانگي نهضت عاشورا ترديدي به دل راه نداد. جان خود را در طبق اخلاص گذاشت و از تمام هستي خود در راه خدا گذشت تا اسلام را زنده نگه دارد. او حتي در آخرين ساعت هاي حماسه کربلا که تا آن زمان دشواري هاي بسياري رخ نموده بود، پس از آنکه فرزند شيرخوارش، علي اصغر عليه السلام نيز شربت شهادت نوشيد، فرمود: «هَوْنٌ عَلَيَّ ما نَزَلَ بي اَنَّهُ بِعَينِ اللّه ِ؛ اين مصيبت براي من آسان است؛ زيرا خداوند آن را مي بيند».

و آخرين کلام زيبايش در گودال قتلگاه اين بود که: «اِلهي رِضا بِرِضاکَ و تَسلِيما لِاَمرِکَ؛ خدايا (با تمام اين سختي ها و مصيبت ها)، به خشنودي تو خشنودم و تسليم فرمان تو هستم».

پيام متن:
مقام رضا و تسليم امام حسين عليه السلام در برابر خداوند و همچنين مقام شهود آن حضرت به اينکه در منظر و محضر الهي است، ايثار و تحمل مصيبت را بر او آسان کرده بود.

رهايي از دنياطلبي
ظواهر دنيا و دل بستگي هاي آن، چنان مردم کوفه را اسير خود کرده بود که در برابر امامشان به ناحق ايستادند و دينشان را به دنياشان فروختند. امام حسين عليه السلام در نخستين سخنراني خويش در روز دوم محرم مي فرمايد:

اَلا تَرَونَ أنَّ الحَقَّ لا يُعْمَلُ بِهِ و اَنَّ الباطِلَ لا يُتَناهي عَنهُ لِيَرغَبَ المُؤمِنُ فِي لِقاءِ اللّه فَإِنِّي لا أَرَي المَوتَ اِلاّ سعادَةً وَالحَياةَ مَعَ الظّالِمينَ إلاّ بَرَما النّاسُ عَبيدُ الدُّنيا و الدِّينُ لَعِقٌ عَلي أَلْسِنَتِهِم يَحُوطُونَهُ مادَرَّت بِهِ معايِشُهُم فَإِذا مُحِّصوُا بِالبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانُونَ.

آيا نمي بينيد که مردم در زندگي ننگين و ذلت باري به سر مي برند که نه به حق عمل مي کنند و نه از باطل روگردان مي شوند. شايسته است که در چنين محيط ننگيني، شخص باايمان، فداکاري و جانبازي کند و به ديدار پروردگارش بشتابد. من در چنين محيط ذلت باري، مرگ را جز رستگاري و خوش بختي و زندگي با ستم کاران را جز رنج و نکبت نمي دانم. مردم، بندگان دنيا هستند و دين، لقلقه زبانشان است. پشتيباني آنها از دين تا آنجاست که زندگي شان در رفاه باشد و آن گاه که در بوته امتحان قرار گيرند، دين داران واقعي کم خواهند شد.

امام حسين عليه السلام همواره بر بي ارزشي دنيا و فناناپذير بودن زرق و برق آن تأکيد داشت و اين ديدگاه سيدالشهداء عليه السلام ، الهام گرفته از اين آيه شريفه است که:

قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَليلٌ وَ اْلآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقي وَ لا تُظْلَمُونَ فَتيلاً. (نساء: 77)

(به مردم) بگو که کام يابي دنيا، اندک و آخرت براي پرهيزکاران بهتر است و به اندازه تار هسته خرمايي بر شما ستم نمي شود.

پيام متن:
1. دنياطلبي، از شمار دين داران واقعي مي کاهد.

2. براي امام حسين عليه السلام ، مرگ در راه خدا در حالي که به حق، عمل و از باطل پرهيز نمي شود، سعادت و رستگاري است.

امر به معروف و نهي از منکر
اصلي ترين انگيزه قيام امام حسين عليه السلام ، اقامه معروف و دوري از منکر بوده است. بنا بر آنچه در قرآن کريم مي خوانيم:

وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَي الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. (آل عمران: 104)

بايد جمعي از شما دعوت به نيکي و امر به معروف و نهي از منکر کنند و آنها همان رستگارانند.

امام حسين عليه السلام همه هستي و عزيزان خويش را در راه تحقق اين هدف عالي فدا مي سازد و در وصيت نامه ارشادگر و درس آموز خويش چنين مي فرمايد:

من از روي خودخواهي يا خيره سري يا به منظور آشوب و ستم گري به پا نخاسته ام، بلکه براي اصلاح امور مسلمانان و امت جد بزرگوارم قيام کرده ام. قصد من امر به معروف و نهي از منکر و احياي سنت جدم، رسول خدا صلي الله عليه و آله و پدرم، علي بن ابي طالب عليه السلام ميان امت اسلامي است.

پيام متن:
اهتمام و ايثار بزرگ سيدالشهدا در راه تحقق امر به معروف و نهي از منکر.

اهميت به نماز
بي گمان، يکي از اهداف قيام امام حسين عليه السلام ، اقامه نماز بوده است. نهضت عاشورا که يکي از کامل ترين نهضت هاست، با برپايي درست اين فريضه الهي، آن را در رديف عبرت هاي خويش گنجانده و از اهداف قيام برشمرده است. چرا که رهبر اين نهضت، حتي در ظهر عاشورا و در گرماگرم کارزار، نماز اول وقت را بر جهاد مقدّم دانسته است و پيروانش نيز سنگيني اين مسئوليت را همواره بر دوش خويش احساس مي کرده اند.

آن گاه که عمروبن عبداللّه ، معروف به ابوثمامه صائري، گفت: دوست دارم پس از نماز خواندن به امامت شما، به ديدار پروردگار بروم، امام در پاسخ فرمود:

ذَکَرتَ الصَّلاةَ جَعَلَکَ اللّه ُ مِنَ المُصَلِّينَ الذّاکِرينَ نَعَم هَذا أوَّلُ وَقْتِها سَلُوهُم أن يَکُفّوُا عَنّا حتّي نُصَلِّي.

نماز را به يادمان آوردي، خداوند، تو را از نمازگزاران واقعي بگرداند. بله اول وقتِ نماز ظهر است. از آنان بخواهيد مدتي دست از جنگ بکشند تا نماز به جا آوريم.

اين هنگام بود که امام حسين عليه السلام بدون اعتنا به هجمه بي امان تيرهاي از کين رها شده دشمن، نماز عشق را در آرامشي غبطه برانگيز به جا آورد. دو تن از ياران ايشان نيز براي جاودانه ماندن ارزش اين فريضه الهي، جان خود را سپر بلاي امام ساختند و اين پيام را به ارمغان نهادند که نماز اول وقت، در انديشه و کردار انسان، آثار مثبت و عميقي بر جاي مي گذارد؛ به ويژه نمازي که با اقتدا به رهبران شايسته الهي خوانده شود.

پيام متن:
اهتمام سيدالشهداء عليه السلام به نماز، آن هم در اول وقت، حتي در بحبوحه جنگ.