گذری بر زندگانی مجتهده بانو امین اصفهانی
در عالم اسلام همواره زنان شایسته و متعهدی وجود داشتهاند كه در عرصههای مختلف فرهنگ و ادب و در جبهههای ایثار و تلاش، منشأ آثار و بركات فراوانی بودهاند.
با تكیه بر قرآن كریم و سنت نبوی(صلیاللهعلیهوآله) و سیره معصومین(علیهم السلام)، ارج نهادن به زنان و ادای حقوق آنان، همواره موجب رشد و پیشرفت زنان مسلمان در جامعه اسلامی بوده و هست.
نمونه والای این زنان شایسته و والامقام در تاریخ اسلام شخصیتهای ارجمندی مانند حضرت خدیجه، حضرت فاطمه زهرا، زینب كبری و سكینه بنت الحسین كه درود خدا بر همه آنان باد، میباشند.
در مقاطع مختلف تاریخ اسلام نیز، زنان فداكار، عالم و متقی فراوانی وجود داشتهاند كه در عین كار و تلاش و تربیت صحیح نفس خویش، از رعایت جزییترین مسایل اخلاقی، غفلت نورزیده و در عین حال تربیت مردان شایسته روزگار را، به عهده داشته و مربی لایق و ارزشمندی برای جامعه بودهاند. در تاریخ اسلام به خصوص در مذهب شیعه، نمونههای بسیاری از این قبیل بانوان به چشم میخورد كه از جمله آنها میتوان به مادر سیدرضی و سیدمرتضی علمالهدی، دختر شیخ طوسی و نیز دختر ملا محمدتقی مجلسی، یعنی آمنه بیگم و… اشاره نمود.
بزرگداشت و تجلیل از زنان نمونه مكتب اسلامی، وظیفهای است كه باید همواره در انجام آن كوشید. در این میان به جاست، نگاهی گذرا به شخصیت یكی از اسوههای عالیقدر جامعه، كه از مراتب علمی و عملی والایی برخوردار است و به حق، از مفاخر زنان دنیای اسلام است داشته باشیم و خاطره آن استوانه علم و تقوا را ارج نهیم.
این بانوی مجتهد بزرگوار و متواضع، سیده نصرت امین، نام دارد.
استاد دانشمند مرحوم آیة الله محمدتقی جعفری مقام علمی این بانو را این چنین توصیف نموده است:
«با توجه به آثار قلمی كه از این خانم در دسترس ما قرار گرفته، به طور قطع میتوان ایشان را از علمای برجسته عالم تشیع معرفی نمود، و روش علمی ایشان هم كاملاً قابل مقایسه با سایر دانشمندان بوده، بلكه با نظر به مقام عالی روحی، باید ایشان را در گروه نخبهای از دانشمندان به شمار آورد كه به اضافه فراگرفتن دانش به تولد جدید در زندگی نایل میشوند.»
خانواده و اوضاع و احوال اجتماعی عصر ایشان
در باره آغاز زندگی و شروع به تحصیل این بانو آمده است: «حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین(معروف به بانوی ایرانی) در سال ۱۲۶۵ه.ش در اصفهان متولد شد. پدر ایشان حاج سید محمدعلی امینالتجار اصفهانی، فردی مومن و سخاوتمند و مادرشان بانویی بسیار شریف، متعبد و خیرخواه بود كه خداوند پس از سه فرزند پسر، این دختر را به ایشان عطا كرد. مادر با روشنبینی در چهار سالگی، فرزند را برای آموزش قرآن و فراگیری خواندن و نوشتن به مكتب میفرستد، در حالی كه فضای حاكم بر آن ایام به گونهای بود كه كمتر خانوادهای به خود اجازه میداد كه دخترش را برای كسب دانش به مكتب یا مدرسه بفرستد و چه بسیار والدینی كه آموزش و آشنایی با خط و نوشتن را برای دختران خود جایز نمیدانستند.
در حقیقت عظمت كار این بانو و تلاشهای مستمر وی در آن زمان، بسیار درخور توجه است البته ایشان به دلیل این كه اوقات زندگیشان به فراگیری درس و علم میگذشت، بیشتر در خانه بودند و كمتر از خانه خارج میشدند. ولی در ایامی كه لازم میدیدند كه باید دفاع صورت بگیرد و كاری انجام شود، از منزل خارج میشدند و به تدریس و راهنمایی بانوان میپرداختند.
از دوران قاجار كه بگذریم، دوره رضاخان تقریبا مقارن با اندیشه تجددخواهی و تبلیغات وسیع اسلامزدایی، خصوصاً در اصفهان بود. در آغاز این دوره، خانم امین ۳۵ ساله بودند و اصفهان هم در آن ایام حوزههای علمیه بسیار داشت. این شهر بعد از تهران آماج فعالیتهای تجددخواهی بعضی از بانوان، قرار گرفت.
مجری این فعالیتها، خانم صدیقه دولتآبادی بود كه میگفتند حتی ۱۵ سال قبل از جریان كشف حجاب، ایشان به طور رسمی، حجاب خود را برداشته بود. دولتآبادی، كانونی هم به نام «كانون بانوان» دایر كرده بود كه بعد از برداشتن حجابش و ظاهر شدن در ملأ عام، مردم این كانون را آتش زدند. البته افرادی مانند خانم دولتآبادی كم نبودند. زنانی هم بودند كه فكر كردند اگر در این گونه مراسم شركت كنند، متجدد خوانده میشوند و عدهای هم به دلیل مشاغلی كه داشتند، به داشتن ملاقات و گفت و شنودهایی مجبور بودند.
یكی از دست پروردگان محفل پر فیض بانو امین در باب نظم، تدبیر و عظمت معنوی وی میگفت: «در مورد زندگی خانم امین باید بگویم كه در تنظیم وقت، ابتكاری عجیب داشتند و چنان اوقات خود را تنظیم میكردند كه به تمام كارهایشان میرسیدند، گویا خداوند به وقت ایشان هم، بركت داده بود. هرگز از حوادث نمیترسیدند و در كارها به خدا توكل میكردند و از میهمانان با خوشرویی و سادگی پذیرایی میكردند. میخواستند جوانان را بدون اجبار و با منطق، جذب اسلام كنند.»
اگر بخواهیم ایشان را وصف كنیم، شاید كتابها شود، اما زبان، یارای بیان و قلم، یارای نوشتن و كاغذ، گنجایش این توصیف را ندارد. باید از آثار بزرگ این بانو استفاده كرد تا بتوان به شخصیت ایشان پی برد.