قدمت كفش در ایران به 4500 سال قبل برمی‌ گردد. آن ‌وقت‌ها پاپوشی‌ در ایران استفاده می ‌شد كه به آن “غوشنگ” می‌ گفتند. بعد از آن نوبت چارق بود كه آثارش را در نقوش باقی مانده تخت جمشید می ‌بینیم. كفش در آن زمان، محصولی نرم، سبك، راحت و با كیفیتی مرغوب بود اما تولید كفش در ایران و جهان، بعد از صنعتی شدن، سمت و سوی دیگری را در پیش گرفت. امروزه هم با واردات انواع و اقسام كفش‌های موسوم به “چینی” قضیه بغرنج‌تر شده است. به اعتقاد متخصصان، شروع بسیاری از بیماری‌های عضلانی اسكلتی، از آزارهایی است كه به كف پا یا نواحی دیگر آن وارد می‌ شود .متأسفانه در كشور ما، فرهنگ اهمیت دادن به انتخاب كفش، بسیار پایین است. بیشتر افراد به همان اندازه‌ای كه به انتخاب لباس، اهمیت می ‌دهند، در انتخاب كفش دقیق نیستند. بسیاری از بیماری‌ها و دردهای مزمن سیستم عضلانی اسكلتی، با انجام كارهای ساده مانند یك تغییر نگرش، آموزش اولیه و ورزش ابتدایی قابل اصلاح و درمان هستند.

انتخاب كفش:

دقت در انتخاب كفش و توجه به رعایت اصول استاندارد در تولید آن، یكی از ضروری ‌ترین نیازهای حفظ سلامت افراد بوده و باید توجه بیشتری به آن بشود. وقتی برای خرید كفش، به مغازه‌ای می ‌روید با صدها نوع كفش‌ در مدل‌ها و رنگ‌های گوناگون مواجه می‌ شوید كه بنا به ادعای فروشنده همگی آخرین مدل‌های روز بوده و كیفیتی مرغوب دارند. انتخاب كفش در وهله اول، باید بر اساس نوع استفاده‌ای كه از آن می ‌شود، صورت بگیرد. همانطور كه زمستان، كفش مخصوص خودش و تابستان، كفش مخصوص خودش را دارد. همچنین بعضی از مشاغل، كفش‌های مخصوص خودشان را می‌ خواهند. مثل بعضی از كفش‌های مخصوص(کفش ایمنی) كه در كارگاه‌ها استفاده می‌ شود، یا كفش‌های ورزشی كه حتی درباره آنها نیز بر اساس نوعورزش، انتخاب كفش تغییر می‌ كند. در واقع این، به نوع نگاه خریدار برمی‌ گردد و اینكه او چقدر به سلامت خود اهمیت می ‌دهد و چقدر از حق و حقوق خودش، آگاه است.

كفش استاندارد: یك كفش استاندارد، سه مشخصه بارز دارد

1)جنس خوب

2) پاشنه استاندارد

3)قالب و پنجه استاندارد

اجزای کفش:

1- رویه کفش: رویه بیشتر كفش‌های موجود در بازار، از دو جنس مختلف است. آنها یا رویه‌ای از چرم طبیعی دارند یا از پلاستیك و چرم مصنوعی تهیه می ‌شوند. به تازگی هم بعضی از تولید كنندگان كفش، اقدام به زدن اسپری بوی چرم طبیعی به چرم‌های مصنوعی كرده و خریداران را در انتخاب محصول با مشكل مواجه می‌ كنند.

چرم طبیعی، به علت دارا بودن منافذ طبیعی در بافتش، امكان تبادل هوا میان بیرون وداخل كفش را فراهم آورده و به اصطلاح،باعث تنفس پا می ‌شود. به همین دلیل ساده، بهترین رویه برای كفش، همان رویه چرم طبیعی است. رویه مصنوعی به علت عدم تبادل هوا، باعث بوی بد پا و عرق كردن بیش از حد آن می ‌شود.

زیره كفش :زیره كفش‌های موجود در بازار دو نوع است

1)زیرهپی او (po) 2)زیرهپی ‌وی ‌سی(pvc)

زیره‌های po، نسبت به pvc سبك ‌تر، راحت‌ تر و در برابر سایش مقاوم‌ تر بوده و دوام ‌شان بیشتر است. ظاهر این زیره‌ها، توپُر بوده و در حالت خم كردن، انعطاف‌ بیشتری دارند. در هنگام خرید، باید به این نكته دقت كرد كه كف زیره نباید صاف باشد، بلكه باید آج ‌دار بوده تا از لیز خوردن جلوگیری كند. توجه به استانداردهای پنجه كفش در انتخاب آن بسیار مهم است.

قالب ‌بندی:

از نظر قالب ‌بندی، فضای پنجه كفش باید طوری باشد كه به انگشت‌های پا فشار وارد نكند. كفش‌هایی كه پنجه آنها باریک است، باعث می ‌شوند، انگشت‌های پا در كفش روی هم بیفتند. این كفش‌ها، انگشتان پا را تحت فشار قرار داده و آنها را بد فرم می ‌كنند. این امر در خانم‌ها شایع‌تر است. به طوری كه انحراف شست پا در خانم‌ها، 9 برابر آقایان است. جلوی كفش باید به گونه‌ای باشد كه پنجه‌های پا از هم

تنه كفش:

پوشيدن کفش نامناسب، تنگ و پاشنه بلند فقط به پاها آسيب نمي‏رساند، بلکه بهزانو، کمر، استخوان‏هاي ستون فقرات و لگن هم آسيب وارد مي‏کند.

مورد بعدی تنه كفش است كه در واقع چارچوب روی كفش بوده و دور پا را دربرمی ‌گیرد، كفش هم باید به راحتی در برابر فشارهای وارده، مقاومت كرده و شرایط آناتومیكی پا را حفظ كند. علاوه بر فاكتورهای استاندارد مربوط به جنس و ساختمان كفش، فاكتورهای دیگری نیز درباره خود افراد، صدق می ‌كند كه به همان اندازه اهمیت دارند.

فرم کف پا: کف پای افراد معمولاً به 3 شکل دیده می شود.

1-كف پای قوس دار:اگر نواری باریك، پنجه پا و پاشنه را به هم وصل كند احتمالاً شما كف پای قوس دار دارید و از این رو مستعد پیچ خوردگی پا هنگام راه رفتن هستید. همیشه به دنبال خرید كفشی باشید كه كفی مناسبی برای پوشش دادن قوس کف پای شما داشته باشد و یا از كفی مناسب برای پای خود استفاده كنید.

2-كف پای معمولی :اگر نواری كه پنجه و پاشنه پا را به هم وصل می كند، پهنای معمولی داشته باشد می توان كف پای شما را ایده آل دانست و این بدین معنی است كه پای شما استعداد پیچ خوردگی به سمت داخل یا خارج را ندارد. یك كفش خوب و معمولی انتخاب مناسبی برای شماست.

3-كف پای پهن :در این نوع كف پا خیلی كم قوس وجود دارد و اغلب پاشنه ی پا، تحت فشار شدید قرار می گیرد. این افراد معمولاً هنگام راه رفتن دچار پیچ خوردگی داخل پا می شوند. پس نوعی از كفش را انتخاب كنید كه شست پای شما را به خوبی حمایت كرده و تحت فشار قرار ندهد.

خطر کفش ‏هاي پاشنه بلند: گاهي وقت‏ها خانمها با پوشيدن يک کفش پاشنه بلند آن قدر از بلند قد شدن کاذب و موقت احساس رضايت مي‏کنند که يادشان مي‏رود پوشيدن اين کفش ممکن است به سلامتي شان آسيب برساند. ضمن اينکه پوشيدن کفش نامناسب، تنگ و پاشنه بلند فقط به پاها آسيب نمي‏رساند، بلکه به زانو، کمر، استخوان‏هاي ستون فقرات و لگن هم آسيب وارد مي‏کند.

وقتي شما کفش پاشنه بلند مي‏پوشيد، کمر براي جبران فشار وارد شده به پاها، قوس زيادي به خود مي‏گيرد و از حالت طبيعي خارج مي‏شود. در اين حالت فشار زيادي به ديسک‏هاي بين مهره‏اي ستون فقرات و مفصل زانو وارد مي‏شود. مقدار اين فشار به ارتفاع پاشنه ي کفش بستگي دارد و هر چه پاشنه کفش بلندتر باشد، فشار بيشتري به عضلات، استخوان‏ها و مفاصل وارد مي‏شود.در مقايسه با کفش‏هاي پاشنه کوتاه، کفشي با پاشنه‏اي حدود 2/5 سانتي ‌متر 22 درصد، کفشي با پاشنه 5 سانتي ‌متر 57 درصد و کفشي که پاشنه 8 سانتي ‌متري دارد 76 درصد به ديسک‏هاي بين مهره‏ايو زانو بيشتر فشار وارد مي‏کند.

به علاوه کفش‏هاي پاشنه بلند، عضلات پشت ساق پاها را فشرده و منقبض مي‏کنند و عمليات خون‌رساني در اين عضلات را مختل مي‏کنند. همچنين کفش‏هاي تنگ و پاشنه بلند پوست پا را از حالت طبيعي خارج کرده و پس از مدتي آن را ضخيم کرده و پينه ايجاد مي‏کنند. پينه‏هاي پا، اغلب دردناک بوده و پا را بد شکل مي‏کنند.

اگر از درد دائمی و تورم در پاهای خود رنج می برید، به یك متخصص ارتوپد مراجعه كنید.

نکات لازم هنگام خريد کفش:

1-براي پاي بزرگ‌تر (راست یا چپ) کفش بخريد. در بعضي افراد اندازه هر دو پا کاملا يکي نيست و ممکن است يکي از پاها بزرگ‌تر از ديگري باشد. اگر لازم بود براي پاي کوچک تر از کفي استفاده کنيد.

2- صبح هنگام به خريد نرويد. ساعات پاياني روز بهترين زمان براي خريد کفش است. پاها در پايان روز و بعد از چند ساعت راه رفتن و ايستادن، اندازه بزرگ‌تري نسبت به ساعات اوليه روز دارند.

3-اول کفش را بپوشيد، بعد بخريد. ممکن است اندازه پاها تغيير کند. براي خريد کفش حتماً خودتان برويد و آن را در مغازه بپوشيد و امتحان کنيد و صرفاً به خاطر اينکه کفشي اندازه کفش قبلي تان است، آن را نخريد.

4-به پنجه کفش دقت کنيد. پنجه کفش نبايد باريک و تيز باشد. انگشت‏ها بايد راحت بوده و روي هم قرار نگيرند. دقت کنيد انگشت شست به اندازه کافي جا داشته باشد و راحت بتواند حرکت کند. کفش نبايد آن قدر گشاد باشد که هنگام راه رفتن پاشنه پا از کفش بيرون بيايد.

5-کفشي با رويه مناسب بخريد. جنس رويه کفش بايد نرم و قابل انعطاف باشد. کفش‏هاي چرمي‏، مناسب ترين جنس رويه هستند. کفش‏هايي با رويه پلاستيکي مناسب نيست و موجب تعريق و بوي بد پا مي‏شود. کفش‏هاي پارچه‌اي و برزنتي هم براي فصول گرم سال انتخاب مناسبي هستند.

6-قسمت بيروني و خارجي کف کفش که با سطح زمين تماس دارد، بايد از جنس محکم و با دوام بوده و سطح آن هم صاف و ليز نباشد. قسمت داخلي کفي بايد نرم باشد تا پا در آن احساس راحتي کند.

7-کفش‏هاي پاشنه بلند و همچنين تخت نخريد. کفش‏هاي پاشنه کوتاه آسيب کمتري به پاها مي‏رسانند، اما کفش‏هاي بدون پاشنه با کفي تخت مناسب نيستند. بهتر است پاشنه کفش باید بین 5-3 سانتي‌متر باشد.

8) خانمها در دوران بارداری باید کفش‌هایی بپوشند که فشار زیادی بر پا و ناحیه پشت وارد نکند. معمولا در این دوران، بین نیم تا یک نمره، تغییر سایز خواهند داشت که با توجه به این تغییر، باید کفشی مناسب انتخاب کنند.

9- اگر از کمردرد مکرر رنج می‌برید،‌ حتما با دقت بیشتری کفش‌هایتان را انتخاب کنید و سعی کنید کفش‌های طبی به پا کنید، زیرا این کمردردها گاهی از عواقب پوشیدن کفش‌های نامناسب و غیر استاندارد هستند.

10- اگر اضافه وزندارید، پوشیدن کفش‌های تخت و راحت به شما توصیه‌ می‌شود. راه رفتن با کفش‌های پاشنه بلند برای کسانی‌ که اضافه وزن دارند باعث عدم تعادل می‌شود.

11- خانم‌هایی که قدی متوسط یا کوتاه همراه با اندامی متوسط و چاق دارند، بهتر است از کفش‌های پاشنه‌داری استفاده کنند که پاشنه‌هایش ضخیم و بلند است. استفاده از این کفش‌ها، باعث زیباتر شدن حرکات و برقراری تعادل بیشتر هنگام راه ‌رفتن می‌شود. ولی استفاده از کفش‌های پاشنه‌دار سوزنی برای این خانم‌ها مناسب نیست.

12- ‌بهترین کفش‌ها برای پیاده‌روی، کفش‌هایی هستند که به خوبی پاها را در بر‌گیرند و هنگام پیاده‌روی به عنوان محافظی برای پا عمل کنند. همچنین انعطاف‌پذیر باشند و پا در آن خسته نشود.

فقط به رنگ و مدل کفش نگاه نکنید و دنبال مُد نباشید، بلکه دقت کنید کفشی که می خرید کاملا راحت و مناسب پای شما باشد، زیرا سلامت پاهای شما به کفش شما نیز بستگی دارد و سلامت پاها بر سلامت کل بدن موثر است.

باشگاه خبری سلامت