سیر شیوه های تربیتی حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
یکی از مهمترین امتیازات اسلام از نظر قانونگذاری وسیره معصومین ، تکیه بر یک نظام خاص تربیتی به ویژه در محیط خانواده جهت تربیت وساختن شریفترین عنصر هستی ، یعنی انسان می باشد.
حضرت صدیقه زهرا (سلام الله علیها) وخانه او یکی از بزرگترین دانشگاههای انسان سازی است که بارعایت وملاحظه همه جنبه های تربیتی بالاترین وموفق ترین چهره های انسانی را در خود تربیت نموده وبه جامعه بشریت ارائه داده است .

1-عامل وراثت:
یکی ازعوامل مؤثردرتکوین شخصیت،وراثت ومجموعه خصلتهای روحی وروانی والدین می باشد .فاطمه زهرا (سلام الله علیها) وامیرالمؤمنین (علیه السلام) ، به عنوان یک زوج شایسته ، پرهیزگار ، دانشمند ، جهادگر ، عقیده مند ، متخلق به برترین اخلاقیات ومعنویات دارای شایسته ترین وعالی ترین عامل در وراثت ، هستند وبه همین دلیل در زیارت سید الشهدا می خوانیم :
« وَاَشهَدُ اَنَّکَ کنت نوراً فی الاصلاب الشامخه والارحام المطهره لم تنجسک الجاهلیه بأنجاسها … ؛شهادت می دهم که نوری در صلب مردان بزرگ ودر رحم زنانی پاک که هرگز آلوده به ناپاکی های جاهلیت نگردید »

2- انتخاب بهترین نامها
یکی از وظایف اولیه والدین در برابر فرزندان خود ویکی از هدیه های ماندگار والدین به فرزند انتخاب نام نیکو وباارزشی برای آنهاست .
فاطمه (سلام الله علیها) در این خصوص دقت وحساسیتی خاص داشت ونام فرزندان خود را از طریق هدایتگریهای پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) انتخاب می نمود. نامهایی که حتی درمعنای لفظی نیز زیبایی وملاحت دارد ، حسن ، حسین ، زینب .
3- عقیقه برای فرزندان
عقیقه یعنی قربانی کردن گوسفند وانفاق آن به نیازمندان در تاریخ آمده که حضرت زهرا (سلام الله علیها) برای همه فرزندان خود پس از ولادت گوسفند قربانی می نمودند .

4- گفتن اذان واقامه در گوش فرزندان.
یکی از سنت های جاری در زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) گفتن اذان واقامه درگوشهای فرزندان خود بود ، به خصوص اینکه این عمل مستحب اسلامی را بواسطه شخصیت ملکوتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) انجام می شد واز همان لحظه های اولیه سامعه فرزندان آن حضرت بانوای ملکوتی پیامبر آن هم از کاری چون تکبیر ، تهلیل وشهادتین نوازش می شد.

5- برخوردار نمودن فرزندان از عواطف پاک وناب مادری
انس بن مالک می گوید روزی بلال در نماز صبح تأخیر کرد واز آن ماند ، پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) به او فرمود : چه چیز تو را نگه داشت ومانع از نماز شد ؟ عرض کرد برخورد به فاطمه(سلام الله علیها)کردم که در حال آسیاب کردن بود وپسر بچه اش گریه می کرد ، به او گفتم اگر بخواهید من بچه را نگه می دارم وتو آسیاب نمودن را انجام می دهی .فاطمه (سلام الله علیها) فرمود : من از تو برای نگهداری پسرم مهربانتر ومناسبترم .این کار مرا نگه داشت .پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: تو به فاطمه مهربانی کردی ، خدا تو را رحمت کند.

6- تغذیه فرزندان
یکی از عوامل مؤثر در سلامت ونشاط روحی وجسمی کودک ، تغذیه سالم ، حلال ودوست داشتنی برای او یعنی شیر مادر است . که البته این امر تأثیرگذاردرشخصیت انسانهای بزرگ می باشد . با دقت در سیره فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در می یابیم که امر تغذیه کودکان دقیقاً مورد علاقه ایشان بوده است .علاوه بر این نباید از تأثیرگذاری متقابل روح وجسم غافل بود ، بی شک یک جسم بیمار روح را پژمرده وبی نشاط می سازد ، همانگونه که روح افسرده موجب اخلال در فعالیتهای بدن می شود ، بارها در تاریخ خوانده ایم که فاطمه (سلام الله علیها) شکم فرزندان را به قیمت گرسنگی خود سیر می کرد .زمانی که مسلمانان به علت کمبود آب سخت در مضیقه بودند فاطمه (سلام الله علیها) حسن وحسین علیهم السلام را نزد پیامبر برد وعرض کرد رسول خدا فرزندان من خردسالند وتحمل گرسنگی درتوان آنها نیست پیامبرکه نگرانی دخترش را دید زبان مبارکش را در دهان حسن وحسین علیهما السلام قرار دارد وبا ترکردن دهان آنها حضرت زهرا (سلام الله علیها) را از نگرانی درآورد و آن دو طفل کوچک را نیز از تشنگی مفرط نجات داد.
همچنین حضرت زهرا (سلام الله علیها) درسیراب نمودن فرزندان ازشیرخودکه عاملی مؤثردرتکامل جسمی وروحی فرزندان است دریغ ننمود.
7- دقت در سلامتی فرزندان
8-بازی با فرزندان
9- توجه به حضور وغیاب
10- رعایت عدالت ومساوات بین فرزندان
11- ایجاد روحیه جهادی ودشمن ستیزی در فرزندان
نمونه های آن تربیت جنگاوران ومجاهدینی همچون امام حسن ، امام حسین وزینب کبری است .
12- ایجاد روحیه انفاق وبخشش گروهی و خانوادگی در فرزندان.
نمونه بارز آن انفاق قرصهای نان همه خانواده به یتیم ، اسیر و مسکین است .
13- مأنوس نمودن فرزندان با مسجد ونماز ودقت درگفتارهای پیامبر.
14- سفارش به امیرالمؤمنین درباره حفاظت از فرزندان.
15- تعلیم مردم دوستی به فرزندان خود.
رعایت حقوق همسایگان ودیگرگرایی به فرزندان خود حتی در مقام مناجات دعا.
امام حسن مجتبی (علیه السلام) می فرماید :
شبی مادرم تا اذان صبح در حال دعا بود ومداوم در مورد همسایگان دعا نمود وچون از علت آن سؤال کردم فرمود: « یا بُنَیَّ الجار ثمَّ الداّر؛ ای پسرم اول همسایگان بعد اهل خانه .»
16- دقت دادن فرزندان به اصل عدالت در قضاوت
17- سفارش فاطمه زهرا به همه امت اسلامی در مورد فرزندان خود.
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)روایت کند که فرمود : هر کس نسبت به یکی از فرزندان من رفتاربدداشته باشدوآن را جبران نکند من از او جبرانش را می گیرم .
18- گرفتن دعاهای مؤثر برای حفاظت فرزندان ازپیامبر اکرم ( تعویذ)
از حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نقل است که رسول خدا ، امام حسن وامام حسین علیهما السلام را تعویذ می کرد وهمانگونه که آیات قرآن را تعلیم می داد این کلمات تعویذ را نیز به آنها می آموخت ومی فرمود :
« اعوذبکلمات الله التامه من شرکل الشیطان وهامه ومن کل عین لامه ؛ من ازشرهرشیطانی وهرگرفتاری واز هر چشمی سرزنش کننده به کلمات تامه خداوند ی پناه می برم .»
19- تمرین ، تشویق وتربیت عبادی ودینی فرزندان.