برداشت بی‌رویه آب باعث لغزش زمین می‌شود
در جشنواره «شهرآماده» مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی کشور اعلام کرد که برداشت‌های بی‌رویه آب در تهران باعث لغزش و فرونشست زمین می‌شود.
محمد جواد بلورچی هشدار داد که زمین لغزش و فرونشست زمین به دلیل برداشت بی‌رویه آب در تهران یک خطر جدی است و در این باره گفت: «باید با شناخت و آگاهی نسبت به این خطرات، هزینه‌های آن را کاهش داد.»
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی کشور با بیان این نکته که پوسته زمین در ایران از دوناحیه بلوک سخت اوراسیا از شمال و بلوک عربستان در جنوب تحت فشار است و بر اثر آن کوهستان‌های متعددی در کشور شکل گرفته است، گفت: «این فشارها باعث پدیده‌های زمین‌لغزش یا ناپایداری دامنه‌ای شده است که می‌تواند با حرکت دادن توده‌های شنی و خاکی به سمت پایین، باعث بروز اتفاقاتی ناگوار در برخی نقاط حساس و پرجمعیت کشور شود.»
طراح اطلس لرزه‌خیزی ایران ادامه داد: «بزرگ‌ترین منطقه زمین‌لغزش جهان در ناحیه سیمره در ایران و ناحیه زاگرس قرار دارد و این ناپایداری، دامنه‌ای به وسعت حدود 20 کیلومتر دارد که با قدمتی حدود 10 هزار سال، احتمال لرزش محدوده‌ای حدود 700 کیلومتر را دارد.»
او وجود ناپایداری در دامنه‌ها و وقوع زمین‌لغزش را باعث بروز خسارات بسیار در کل جهان دانست و گفت: «در جهان هر سال حدود هزار نفر یا بیشتر جان خود را به دلیل همین مخاطره از دست می‌دهند و فقط در بخش کوچکی از کشورهایی مانند اسپانیا، آمریکا، چین و ایران هزاران دلار خسارت متوجه مردم و جامعه می‌شود.»
بلورچی بر این باور است که از بین رفتن پوشش‌های گیاهی هم می‌تواند در ناپایداری شیب‌ها مؤثر باشند و باعث افزایش نیروهای لغزشی شوند و در ادامه گفت: « اقلیم و آب‌و هوا هم می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه داشته باشد و در این ارتباط، سرعت و حرکت دامنه‌ای هم در ایجاد این ناپایداری‌ها مؤثر هستند و به همین خاطر شناخت ناپایداری‌های دامنه‌ای و آگاهی از آن بسیار مهم و حیاتی است.»
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی تأکید کرد که عملکرد انسان‌ها و ساخت‌و‌سازهای غیر استاندارد باعث کاهش مقاومت دامنه‌ای و کاهش استقامت زمین شده و از بین بردن پوشش گیاهی نیز می‌تواند به این ناپایداری بیفزاید و در این باره گفت: «این خطرات به گونه‌ای است که لغزش و حرکت بخشی از ستیغ یک کوه در سال 1970 در کشور پرو باعث مرگ بین 2500 تا 4500 نفر شد یا یک مورد دیگر زمین لغزش در سال 1999 در کشور ونزوئلا 30 هزار کشته بر جای گذاشت.»
او اعلام کرد که جایگاه ایران در بحث مخاطرات لغزش زمین در بین کشورهای جهان در حد متوسط قرار دارد و گفت: »ما هم‌عرض کشور چین هستیم، جمعیت در معرض خطر ما هم مانند جمعیت در معرض خطر چین است و معنای این حرف آن است که در مقایسه جمعیتی ایران و چین، ما چندین برابر کشور چین در معرض مخاطرات زمین‌لغزش هستیم و لازم است در این زمینه مدیریت و دقت بیشتری داشته باشیم.»
بلورچی با بیان این مسأله که از زلزله سال 1341 در بوئین زهرا تا زلزله بم در سال 1382 چندان کار مفیدی انجام نگرفته است، گفت: «برخی خانه‌های ما هنوز هم مثل زلزله بوئین زهرا در حدود 50 سال قبل در مقابل زلزله‌هایی با 4 یا 5 ریشتر ویران می‌شوند و این در حالی است که در ژاپن طی سال‌های اخیر بیش از 20 زلزله با بزرگای شش ریشتر رخ داده و هیچ تلفاتی در بر نداشته است.»
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی مخاطراتی مانند زمین‌لغزش، زمین‌لرزه، سیلاب، خشکسالی و فرونشست زمین را پنج مخاطره جدی در ایران دانست و گفت: «در نقشه مخاطرات طبیعی که در سال 2010 تهیه شده است، ایران سومین کشور در معرض مخاطرات طبیعی است و به دلیل تجاوزی که از دهه 40 به بعد به حریم رودخانه‌ها صورت گرفته است، خطرات سیل و فرونشست زمین هم برای ما جزء خطرات جدی است.»
بلورچی تاکید کرد که در زمینه فرونشست زمین در سرتاسر کشور با مشکل جدی روبه‌رو هستیم و گفت: «نقشه پهنه‌بندی فرونشست زمین در دشت تهران- شهریار نشان می‌دهد ما در منطقه جنوب شهر در برخی سال‌ها با 17 سانتیمتر فرونشست مواجه بوده‌ایم که این وضعیت به دلیل برداشت نامناسب از سفره‌های آب زیرزمینی در کل کشور وجود دارد.»
او ادامه داد: «در سال 2011 و بر اساس آخرین آمارهای اعلامی، نام ایران با عناوینی مانند دشت مشهد با 28 سانتیمتر و دشت تهران با 20 تا 25 سانتیمتر فرونشست، در میان کشورهای با خطر فرونشست زیاد قرار دارد.»
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی در پایان تاکید کرد که راه اقدام و برون‌رفت از این مشکلات هم خیلی سخت و دور از دسترسی نیست و گفت: «به عنوان مثال می‌توانیم با استفاده بهینه در استفاده از آب‌های بخش کشاورزی که 52 درصد آن از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود، از بروز این بحران‌ها جلوگیری کنیم.»
خبر گزاری ایسکانیوز